Podróżowanie po krajach Azji Środkowej. Informacje praktyczne.

Nie jest  łatwo przemierzać Jedwabny Szlak. Pod kątem podróżowania, Azja Środkowa to jeden z bardziej skomplikowanych i droższych regionów świata. Drogi ze względu na liczne wizy, skomplikowany poprzez częste zamykanie różnych przejść granicznych.  Weźmy za bazę wypadową Kirgistan, bo chyba stąd najlepiej zacząć podróżowanie po Azji Środkowej.

Aktualizacja: lipiec 2021

Sytuacja w Azji Środkowej zmienia się bardzo dynamicznie, więc na bieżąco staram się aktualizować informacje dotyczące podróżowania po krajach Azji Centralnej. Od informacji dotyczących przekraczania granic, po pozwolenia i wizy do krajów Azji Środkowej.

Przejścia drogowe:

Kirgistan graniczy z Kazachstanem, Uzbekistanem, Tadżykistanem i Chinami. Wszędzie tam bez większych problemów możemy dostać się drogą lądową, wszędzie także potrzebujemy wizy (o wizach nieco niżej). Przejścia drogowe mają jednak to do siebie, że tydzień przed naszym przyjazdem mogą zostać zamknięte, a nasze plany szlag trafi. Wiele osób, które miałem okazję poznać na miejscu lub też jeszcze w Polsce nie przejechało swojej wcześniej zaplanowanej trasy, bo ktoś, gdzieś, kogoś zastrzelił i wszystkie granice danego kraju zostały zamknięte.

Najczęściej takie wydarzenia mają miejsce w Tadżykistanie i jego autonomicznym regionie – Badachszan, co też przed chwilą widzieliśmy – zaostrzenie konfliktu z Tadżykistanem i znowu zamknięte granice. Jeden poznany w Kirgistanie Francuz podchodził 3 razy do uzyskania pozwolenia na wjazd do GBAO (Górno Badachszański Autonomiczny Region), a tym samym Pamiru. Nawet 3 tygodnie przed naszym wylotem jacyś partyzanci napadli na tadżycki posterunek w Chorogu, przez co mieliśmy trochę nerwową sytuację i obawialiśmy się, że nie uda nam się wjechać do Pamiru. Pewnie to też było przyczyną niewydania nam pozwolenia dłuższego niż 7 dni.

Ogólnie polecam stronę Caravanistan, na której można znaleźć ciągle aktualizowaną mapę Azji Centralnej, wraz z otwartymi i pozamykanymi przejściami drogowymi. Bardzo pomocne, kawał dobrej roboty!

Połączenia lotnicze w Azji Centralnej

Są i jest ich naprawdę dużo! Azja centralna jest całkiem dobrze skomunikowana, jeśli chodzi o samoloty regionalne. Z samego Biszkeku wylatuje dziennie kilka samolotów do Osz, Dushanbe, Istambułu i Moskwy. Z Duszanbe można dostać się również do powyższych jak również do Europy, Dubaju czy po sąsiedzku do Chodżent, Chorogu czy innych stolic środkowoazjatyckich. Wachlarz lotów jest imponujący, Azja jest bardzo dobrze skomunikowana!

Wizy, pozwolenia i inne śmieszne zasady w Azji Centralnej

Azja Środkowa to zdecydowanie kraina wszelakich pozwoleń, przepustek, permitów, registracji i wielu innych, różnorakich papierowych świstków. Często absurdalnych. To chyba taki spadek po związku radzieckim. Kontrola przede wszystkim, na wszytko musi być papier i co najważniejsze – każda sprawa musi swoje odczekać, musi dojrzeć. My na świstek, którego wypisanie nawet zaspanemu urzędnikowi w pochmurny poniedziałkowy poranek, powinno zająć nie więcej niż 5 min. Czekaliśmy 2 dni. To jest Azja…

Czasem trzeba uzyskać specjalne permity na odwiedzenie niektórych regionów – jak chociażby wspomniany GBAO, czy jeziora Sarez i Zorkul w Tadżykistanie, czy korytarza Wachańskiego w Afganistanie. Tymczasem kilka słów o wizach w krajach Azji Środkowej:

• Wiza do Kirgistanu. Kirgistan jest jedynym krajem w regionie, do którego nie potrzebujemy wiz (pobyt bezwizowy trwa 60dni). Reszta krajów to już obowiązek wykupywania pozwolenia na wjazd.  ̶A̶k̶t̶u̶a̶l̶i̶z̶a̶c̶j̶a̶ ̶0̶4̶.̶1̶1̶.̶2̶0̶1̶6̶:̶ ̶Z̶ ̶d̶z̶i̶s̶i̶e̶j̶s̶z̶y̶m̶ ̶d̶n̶i̶e̶m̶ ̶z̶o̶s̶t̶a̶ł̶ ̶w̶p̶r̶o̶w̶a̶d̶z̶o̶n̶y̶ ̶o̶b̶o̶w̶i̶ą̶z̶e̶k̶ ̶r̶e̶j̶e̶s̶t̶r̶a̶c̶j̶i̶ ̶p̶o̶w̶y̶ż̶e̶j̶ ̶5̶-̶d̶n̶i̶o̶w̶e̶g̶o̶ ̶p̶o̶b̶y̶t̶u̶.̶ ̶W̶y̶m̶a̶g̶a̶n̶e̶ ̶d̶o̶k̶u̶m̶e̶n̶t̶y̶ ̶t̶o̶ ̶w̶n̶i̶o̶s̶e̶k̶ ̶o̶ ̶r̶e̶j̶e̶s̶t̶r̶a̶c̶j̶ę̶,̶ ̶p̶a̶s̶z̶p̶o̶r̶t̶ ̶i̶ ̶d̶o̶w̶ó̶d̶ ̶w̶p̶ł̶a̶t̶y̶.̶ ̶W̶s̶z̶y̶s̶t̶k̶i̶c̶h̶ ̶i̶n̶f̶o̶r̶m̶a̶c̶j̶i̶ ̶u̶d̶z̶i̶e̶l̶ą̶ ̶w̶ ̶U̶r̶z̶ę̶d̶z̶i̶e̶ ̶r̶e̶j̶e̶s̶t̶r̶a̶c̶y̶j̶n̶y̶m̶ ̶(̶о̶т̶д̶е̶л̶е̶н̶и̶я̶ ̶Д̶е̶п̶а̶р̶т̶а̶м̶е̶н̶т̶а̶ ̶р̶е̶г̶и̶с̶т̶р̶а̶ц̶и̶и̶ ̶н̶а̶с̶е̶л̶е̶н̶и̶я̶)̶,̶ ̶t̶a̶m̶ ̶t̶e̶ż̶ ̶u̶i̶s̶z̶c̶z̶a̶ ̶s̶i̶ę̶ ̶w̶p̶ł̶a̶t̶ę̶ ̶1̶2̶0̶ ̶S̶O̶M̶.̶ ̶O̶d̶d̶z̶i̶a̶ł̶ ̶t̶a̶k̶i̶ ̶w̶ ̶B̶i̶s̶z̶k̶e̶k̶u̶ ̶z̶n̶a̶j̶d̶u̶j̶e̶ ̶s̶i̶ę̶ ̶n̶a̶ ̶u̶l̶i̶c̶y̶ ̶”̶5̶8̶ ̶K̶i̶e̶v̶s̶k̶a̶y̶a̶”̶,̶ ̶o̶t̶w̶a̶r̶t̶y̶ ̶j̶e̶s̶t̶ ̶o̶d̶ ̶9̶-̶1̶8̶.̶ ̶N̶i̶e̶k̶t̶ó̶r̶e̶ ̶h̶o̶t̶e̶l̶e̶ ̶i̶ ̶r̶e̶s̶t̶a̶u̶r̶a̶c̶j̶e̶ ̶m̶o̶g̶ą̶ ̶r̶e̶j̶e̶s̶t̶r̶o̶w̶a̶ć̶ ̶t̶a̶k̶ż̶e̶ ̶c̶u̶d̶z̶o̶z̶i̶e̶m̶c̶ó̶w̶,̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ ̶k̶o̶s̶z̶t̶ ̶b̶ę̶d̶z̶i̶e̶ ̶k̶i̶l̶k̶u̶k̶r̶o̶t̶n̶i̶e̶ ̶w̶y̶ż̶s̶z̶y̶ ̶5̶0̶0̶-̶1̶0̶0̶0̶ ̶S̶O̶M̶.̶ ̶J̶e̶ś̶l̶i̶ ̶c̶z̶a̶s̶ ̶5̶ ̶d̶n̶i̶ ̶z̶o̶s̶t̶a̶n̶i̶e̶ ̶p̶r̶z̶e̶k̶r̶o̶c̶z̶o̶n̶y̶,̶ ̶b̶ę̶d̶z̶i̶e̶ ̶n̶a̶ł̶o̶ż̶o̶n̶a̶ ̶k̶a̶r̶a̶ ̶1̶0̶.̶0̶0̶0̶ ̶S̶O̶M̶.̶
  Aktualizacja styczeń 2020: Obowiązek rejestracji został zniesiony dla osób przebywających w Kirgistanie do 60 dni. Powyżej 60 dni trzeba i najprawdopodobniej procedura wygląda jak powyżej.

• Wiza do Tadżykistanu. Jest wymagana. Można wyrobić ją w krajach ościennych (Berlin, Moskwa, Mińsk), albo już w Azji. Ceny są różne, w zależności od miejsca jej wyrabiania. My płaciliśmy za wizę do Tadżykistanu w Biszkeku za tryb przyspieszony 75 dolarów (na 30 dni), znajomy Fin w tym samym czasie zapłacił 50 dolarów (na 45 dni), zaś inni spotkani podróżni wyrabiający wizę w Uzbekistanie zapłacili 35 dolarów (również na 45 dni). W Polsce przez pośrednika płacimy zaś 60 dolarów. Nie ma reguły. Przebywając w Tadżykistanie dłużej niż 30 dni trzeba się także zarejestrować w biurze OVIR. Oczywiście drobna opłata i papierek do ręki. Aktualizacja: z dniem 1 czerwca 2016 MSZ Tadżykistanu dało możliwość aplikowania o wizę online, bez konieczności wizytowania konsulatu, ambasady. Koszt wizy to 50 dolarów, płaci się kartą i jeśli aplikacja zostanie zatwierdzona, należy wydrukowany papier okazać w ambasadzie. Jedyny minus, to że trzeba w aplikacji podać dokładną datę wjazdu. Pozwolenie do GBAO online to zaś 20 dolarów.Więcej informacji tutaj, polecam przetłumaczyć, translator dobrze sobie z tym tekstem radzi. Strona z formularzem znajduje się zaś tutaj. Obowiązek meldunkowy jest dla osób przebywających w Tadżykistanie powyżej 30 dni.

• Wiza do Uzbekistanu. ̶P̶o̶c̶z̶ą̶t̶k̶o̶w̶o̶ ̶p̶l̶a̶n̶o̶w̶a̶l̶i̶ś̶m̶y̶ ̶o̶d̶w̶i̶e̶d̶z̶i̶ć̶ ̶t̶e̶n̶ ̶k̶r̶a̶j̶,̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ ̶i̶l̶o̶ś̶ć̶ ̶p̶a̶p̶i̶e̶r̶ó̶w̶ ̶k̶t̶ó̶r̶e̶ ̶t̶r̶z̶e̶b̶a̶ ̶z̶a̶ł̶a̶t̶w̶i̶ć̶ ̶s̶k̶u̶t̶e̶c̶z̶n̶i̶e̶ ̶n̶a̶s̶ ̶d̶o̶ ̶t̶e̶g̶o̶ ̶z̶n̶i̶e̶c̶h̶ę̶c̶i̶ł̶a̶.̶ ̶N̶i̶e̶ ̶l̶u̶b̶i̶ę̶ ̶c̶z̶u̶ć̶ ̶s̶i̶ę̶ ̶w̶ ̶c̶z̶y̶i̶m̶ś̶ ̶k̶r̶a̶j̶u̶ ̶j̶a̶k̶ ̶p̶e̶r̶s̶o̶n̶a̶ ̶n̶o̶n̶ ̶g̶r̶a̶t̶a̶.̶ ̶N̶a̶ ̶m̶i̶e̶s̶i̶ą̶c̶ ̶c̶z̶a̶s̶u̶ ̶z̶a̶ ̶w̶i̶z̶ę̶ ̶t̶u̶r̶y̶s̶t̶y̶c̶z̶n̶ą̶ ̶z̶a̶p̶ł̶a̶c̶i̶ć̶ ̶t̶r̶z̶e̶b̶a̶ ̶8̶0̶ ̶d̶o̶l̶a̶r̶ó̶w̶,̶ ̶t̶o̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ ̶n̶i̶e̶ ̶w̶s̶z̶y̶s̶t̶k̶o̶.̶ ̶D̶o̶d̶a̶t̶k̶o̶w̶o̶,̶ ̶a̶b̶y̶ ̶o̶t̶r̶z̶y̶m̶a̶ć̶ ̶w̶i̶z̶ę̶ ̶p̶o̶t̶r̶z̶e̶b̶u̶j̶e̶m̶y̶ ̶z̶a̶ś̶w̶i̶a̶d̶c̶z̶e̶n̶i̶e̶ ̶z̶ ̶m̶i̶e̶j̶s̶c̶a̶ ̶p̶r̶a̶c̶y̶ ̶(̶b̶ą̶d̶ź̶ ̶u̶c̶z̶e̶l̶n̶i̶)̶ ̶o̶ ̶w̶y̶k̶o̶n̶y̶w̶a̶n̶y̶m̶ ̶z̶a̶w̶o̶d̶z̶i̶e̶,̶ ̶j̶a̶k̶ ̶r̶ó̶w̶n̶i̶e̶ż̶ ̶s̶p̶e̶c̶j̶a̶l̶n̶y̶ ̶v̶o̶u̶c̶h̶e̶r̶ ̶t̶u̶r̶y̶s̶t̶y̶c̶z̶n̶y̶ ̶l̶u̶b̶ ̶z̶a̶p̶r̶o̶s̶z̶e̶n̶i̶e̶ ̶o̶d̶ ̶o̶b̶y̶w̶a̶t̶e̶l̶a̶ ̶U̶z̶b̶e̶k̶i̶s̶t̶a̶n̶u̶.̶ ̶T̶o̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ ̶n̶i̶e̶ ̶k̶o̶n̶i̶e̶c̶ ̶u̶z̶b̶e̶c̶k̶i̶c̶h̶ ̶a̶b̶s̶u̶r̶d̶ó̶w̶.̶ ̶W̶ ̶U̶z̶b̶e̶k̶i̶s̶t̶a̶n̶i̶e̶ ̶p̶o̶d̶r̶ó̶ż̶n̶y̶ ̶z̶o̶b̶o̶w̶i̶ą̶z̶a̶n̶y̶ ̶j̶e̶s̶t̶ ̶d̶o̶ ̶m̶e̶l̶d̶o̶w̶a̶n̶i̶a̶ ̶s̶i̶ę̶ ̶k̶a̶ż̶d̶e̶g̶o̶ ̶d̶n̶i̶a̶ ̶s̶w̶o̶j̶e̶g̶o̶ ̶p̶o̶b̶y̶t̶u̶ ̶w̶ ̶s̶p̶e̶c̶j̶a̶l̶n̶y̶c̶h̶ ̶b̶i̶u̶r̶a̶c̶h̶ ̶p̶o̶l̶i̶c̶j̶i̶,̶ ̶g̶d̶z̶i̶e̶ ̶o̶t̶r̶z̶y̶m̶u̶j̶e̶ ̶o̶d̶p̶o̶w̶i̶e̶d̶n̶i̶e̶ ̶ś̶w̶i̶s̶t̶k̶i̶ ̶p̶a̶p̶i̶e̶r̶u̶ ̶(̶m̶o̶ż̶e̶ ̶t̶e̶ż̶ ̶p̶o̶p̶r̶o̶s̶i̶ć̶ ̶w̶ ̶h̶o̶t̶e̶l̶u̶,̶ ̶w̶ ̶k̶t̶ó̶r̶y̶m̶ ̶ś̶p̶i̶ ̶o̶ ̶t̶a̶k̶i̶ ̶d̶o̶k̶u̶m̶e̶n̶t̶)̶.̶ ̶P̶r̶z̶y̶ ̶w̶y̶j̶e̶ź̶d̶z̶i̶e̶ ̶t̶r̶z̶e̶b̶a̶ ̶p̶o̶k̶a̶z̶a̶ć̶ ̶o̶w̶e̶ ̶p̶a̶p̶i̶e̶r̶k̶i̶ ̶i̶ ̶j̶e̶ś̶l̶i̶ ̶c̶z̶e̶g̶o̶ś̶ ̶b̶ę̶d̶z̶i̶e̶ ̶b̶r̶a̶k̶o̶w̶a̶ł̶o̶ ̶m̶o̶g̶ą̶ ̶b̶y̶ć̶ ̶p̶r̶o̶b̶l̶e̶m̶y̶.̶ ̶R̶e̶l̶a̶c̶j̶e̶ ̶o̶d̶w̶i̶e̶d̶z̶a̶j̶ą̶c̶y̶c̶h̶ ̶U̶z̶b̶e̶k̶i̶s̶t̶a̶n̶ ̶b̶y̶ł̶y̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ ̶r̶ó̶ż̶n̶e̶.̶ ̶O̶f̶i̶c̶j̶a̶l̶n̶i̶e̶ ̶p̶a̶p̶i̶e̶r̶k̶i̶ ̶r̶e̶g̶i̶s̶t̶r̶a̶c̶y̶j̶n̶e̶ ̶t̶r̶z̶e̶b̶a̶ ̶z̶b̶i̶e̶r̶a̶ć̶,̶ ̶w̶ ̶r̶z̶e̶c̶z̶y̶w̶i̶s̶t̶o̶ś̶c̶i̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶,̶ ̶p̶r̶z̶e̶z̶ ̶o̶s̶t̶a̶t̶n̶i̶e̶ ̶l̶a̶t̶a̶ ̶t̶e̶n̶d̶e̶n̶c̶j̶a̶ ̶j̶e̶s̶t̶ ̶z̶a̶n̶i̶k̶a̶j̶ą̶c̶a̶ ̶i̶ ̶c̶z̶ę̶s̶t̶o̶ ̶p̶o̶g̶r̶a̶n̶i̶c̶z̶n̶i̶c̶y̶ ̶p̶r̶z̶y̶m̶y̶k̶a̶j̶ą̶ ̶o̶k̶o̶ ̶n̶a̶ ̶b̶r̶a̶k̶u̶j̶ą̶c̶e̶ ̶p̶o̶t̶w̶i̶e̶r̶d̶z̶e̶n̶i̶a̶ ̶a̶l̶b̶o̶ ̶n̶a̶w̶e̶t̶ ̶o̶ ̶n̶i̶e̶ ̶n̶i̶e̶ ̶p̶y̶t̶a̶j̶ą̶.̶ ̶W̶a̶r̶t̶o̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ ̶b̶ę̶d̶ą̶c̶ ̶w̶ ̶U̶z̶b̶e̶k̶i̶s̶t̶a̶n̶i̶e̶ ̶o̶d̶ ̶c̶z̶a̶s̶u̶ ̶d̶o̶ ̶c̶z̶a̶s̶u̶ ̶z̶d̶o̶b̶y̶ć̶ ̶j̶a̶k̶i̶ś̶ ̶p̶a̶p̶i̶e̶r̶e̶k̶,̶ ̶d̶l̶a̶ ̶ś̶w̶i̶ę̶t̶e̶g̶o̶ ̶s̶p̶o̶k̶o̶j̶u̶ ̶i̶ ̶u̶n̶i̶k̶n̶i̶ę̶c̶i̶a̶ ̶j̶a̶k̶i̶c̶h̶ś̶ ̶n̶i̶e̶p̶r̶z̶y̶j̶e̶m̶n̶y̶c̶h̶ ̶s̶y̶t̶u̶a̶c̶j̶i̶ ̶p̶r̶z̶y̶ ̶w̶y̶j̶e̶ź̶d̶z̶i̶e̶ ̶z̶ ̶k̶r̶a̶j̶u̶.̶
  Aktualizacja 2019: Z początkiem roku obowiązek wizowy został zniesiony dla obywateli 45 krajów. W tym dla Polaków. Można przebywać w Uzbekistanie bez wizy do 30 dni.

• Wiza do Kazachstanu. ̶T̶u̶t̶a̶j̶ ̶k̶o̶s̶z̶t̶ ̶m̶i̶e̶s̶i̶ę̶c̶z̶n̶e̶j̶ ̶w̶i̶z̶y̶ ̶w̶y̶n̶o̶s̶i̶ ̶5̶0̶ ̶e̶u̶r̶o̶ ̶(̶3̶0̶ ̶d̶n̶i̶)̶.̶ ̶ ̶P̶o̶c̶z̶ą̶t̶k̶o̶w̶o̶ ̶p̶l̶a̶n̶o̶w̶a̶l̶i̶ś̶m̶y̶ ̶o̶d̶w̶i̶e̶d̶z̶i̶ć̶ ̶t̶e̶n̶ ̶k̶r̶a̶j̶,̶ ̶j̶e̶d̶n̶a̶k̶ż̶e̶ ̶p̶a̶p̶i̶e̶r̶k̶o̶w̶a̶ ̶r̶o̶b̶o̶t̶a̶ ̶t̶a̶k̶ż̶e̶ ̶n̶a̶s̶ ̶o̶d̶s̶t̶r̶a̶s̶z̶y̶ł̶a̶,̶ ̶a̶ ̶i̶ ̶j̶e̶j̶ ̶o̶g̶r̶o̶m̶ ̶p̶r̶z̶y̶ ̶z̶e̶s̶t̶a̶w̶i̶e̶n̶i̶u̶ ̶z̶ ̶m̶a̶k̶s̶y̶m̶a̶l̶n̶i̶e̶ ̶7̶ ̶d̶n̶i̶o̶w̶y̶m̶ ̶p̶o̶b̶y̶t̶e̶m̶ ̶w̶ ̶k̶r̶a̶j̶u̶ ̶w̶y̶d̶a̶w̶a̶ł̶ ̶s̶i̶ę̶ ̶b̶y̶ć̶ ̶b̶e̶z̶s̶e̶n̶s̶o̶w̶n̶y̶.̶
  Aktualizacja 2019: Obowiązek wizowy dla Polaków został zniesiony.

• Wiza do Afganistanu.  Do tego kraju także chcieliśmy początkowo wjechać (przynajmniej do Korytarza Wachańskiego) jednak tym razem to nie papierki, a bezsensowność takiej wizyty i pieniądze okazały się być przeszkodą. Koszt miesięcznej wizy to aż 100 euro + opłaty bankowe, a także opłata za pozwolenie na wjazd do Wachanu –  10 dolarów. Trochę to dużo, zważywszy na to, że nasza wizyta w Afganistanie raczej nie trwała by dłużej niż 10 dni. Z drugiej strony, prawdą jest, że w ogóle nie zaleca się podróży po tym kraju, a jeśli już , to należy ograniczyć się do północnej jego części (z rowerami tym bardziej nie powinno się jechać na południe). Jednak co to za podróżowanie po Afganistanie, kiedy można oddalić się od granicy z Tadżykistanem raptem o kilka kilometrów w linii prostej? Myślę, że szkoda zachodu i pieniędzy, tylko i wyłącznie dla zaliczenia kraju. Lepiej chyba poczekać aż sytuacja się ustabilizuje i odwiedzić Afganistan wtedy, kiedy będzie można go naprawdę zobaczyć, poznać.

• Wiza do Turkmenistanu. Także tutaj jest niemały cyrk. Koszt 10-dniowej wizy wynosi 35 euro, miesięcznej wizy wynosi 55 dolarów,. Przed wyrobieniem wizy, również w Turkmenistanie trzeba otrzymać zaproszenie od osoby fizycznej mieszkającej w Turkmenistanie, a także dopełnić do trzech dni od wjazdu obowiązek meldunkowy. Na poruszanie się po terenach przygranicznych potrzebny jest specjalny permit, jak również na odwiedzenie turystycznych miejsc takie jak Kojtendag, Magdanly, Konje, Urgencz, Karakala, Serhetabad. Oczywiście pozwolenia wydawane są za opłatą. Jakby tego było mało, podróżny musi spać w hotelach…

Powyższe informacje są poglądowe i raczej ogólnikowe, jeśli ktoś planuje podróż i jest zainteresowany poszerzeniem wiedzy, poniżej zamieszczam kilka pomocnych linków (dwa pierwsze po angielsku, jednak zdecydowanie bardziej wartościowe):

• http://caravanistan.com/visa/ – ponownie caravanistan. Kopalnia wiedzy jeśli chodzi o podróżowanie po Azji Środkowej. Bardzo aktualne informacje dotyczące wiz, pozwoleń i nie tylko.
• http://www.stantours.com/tm_mn_vis_det.html – dużo aktualnych informacji obejmujących wizy do wszystkich krajów Azji Centralnej.
• http://www.transazja.pl/wiza – polska strona, chyba jedna z lepszych jeśli chodzi o informacje dotyczące azjatyckich wiz. Dużo wartościowych informacji, służą radą, a także za opłatą pośredniczą w wyrabianiu wiz.

Mała ciekawostka: Papierkologia nie tyczy się tylko i wyłącznie przekraczania granicy, żeby nie było. Przykładowo w Tadżykistanie wesele może trwać maksymalnie 3 godziny, a jeśli chce się przedłużyć uroczystość, należy uzyskać specjalny dokument (za opłatą). Maksymalna ilość gości także jest sprecyzowana i wynosi 150, ale i to da się obejść. Idzie się do odpowiedniego urzędu, oczywiście znowu płaci jakąś kwotę i można zapraszać do woli.

Łapówki. Biorą czy nie biorą?

Na koniec trochę o tak rzekomo popularnej w Azji Centralnej korupcji. Korupcja jest i jak już pisałem – ma się bardzo dobrze. Jak się zwykło mówić – gdzie mundurowy, tam i łapówki. Sporo też się naczytałem o próbach wymuszania łapówek od turystów, jednak muszę zdementować te informacje. My problemu nie mieliśmy żadnego, a większość mundurowych była miła, grzeczna i życzliwa. Blisko dwa miesiące w Kirgistanie i Tadżykistanie, dziesiątki spotkanych milicjantów, wojskowych i innych urzędników i zero prób wymuszenia łapówki. Być może mieliśmy szczęście, jednak sądzę, że kluczem jest fakt bycia obcokrajowcem. Mundurowi raczej boją się wymuszać łapówki od turystów, a jeśli już znasz rosyjski na poziomie komunikatywnym, wtedy z pewnością dają ci spokój. Po co ryzykować? Wycyckają sobie nierozumiejących ani słowa po rusku Francuzów czy innych Anglików. Mniejsze ryzyko, że są oni z jakiejś wpływowej kirgiskiej instytucji czy urzędu.

Mapy Azji Środkowej.

Mapy posiadają sporo błędów, czasem nie zgadza się kikometraż, kiedy indziej, w ogólnie nie ma na nich głównej drogi (na mojej mapie Kirgistanu firmy GIZI MAP, brak jest odcinka pomiędzy Ozgon, a Jalal Abadem!! Czyli innymi słowy zapomnieli o 40 kilometrach głównej drogi Kirgistanu!).

Zasadniczo jest na rynku mnóstwo różnych map. Mapy poszczególnych krajów, jak i tak zwane kombosy w skali 1: 750 000 (ponownie GIZI MAP – Central Azjia) , które tak naprawdę nie nadają się do niczego. Mankamentem wszystkich tych map jest to, że ich producenci bazują na starych, wojskowych sowieckich mapach (można je pobrać w postaci aplikacji na androida), które mimo tego, że są niebywale dokładne i przydatne, są stare i siłą rzeczy często nieaktualne. Można je też znaleźć tutaj.

Na rynku jest jedna szwajcarska firma godna uwagi, która sama przeprowadzała badania kartograficzne, dzięki czemu jej mapy są niebywale dobre i dokładne. Firma niestety nie wypuściła mapy całej Azji Centralnej ani wszystkich jej krajów, ale można kupić mapę np. Kirgistanu (wraz z drogami prowadzącymi na Pik Lenina), a także bardzo dokładną mapę Pamiru. Firma nazywa się Gecko Maps.

Mapy można także kupić na miejscu, w każdym większym mieście. Co do ich jakości to się nie wypowiem, ale raczej nie spodziewałbym się cudów. Lepiej kupić wcześniej…

Język. Jak się dogadać?

Z angielskim jest raczej słabo, warto nauczyć się podstaw rosyjskiego, a już na pewno alfabetu! Język naszych przyjaciół ze wschodu nie jest raczej trudny do opanowania, a zawsze to dobrze jest się odbieranym przez ludzi znając ich język. Mimo że we wszystkich krajach byłego Związku Radzieckiego obserwuje się tendencję zanikania języka rosyjskiego, to ciągle jego znajomość jest tam na całkiem wysokim poziomie. We wszystkich krajach Azji Środkowej mniej (Afganistan) lub bardziej (cała reszta) mówi się po rosyjsku, a w Kirgistanie i Kazachstanie jest on nawet językiem urzędowym.

Bezpieczeństwo w Azji Centralnej.

Czy jest bezpiecznie? Wyłączając Afganistan, zdecydowanie tak. Region ten jest niesłychanie atrakcyjny pod wieloma względami, z roku na rok przyjeżdża tutaj coraz więcej turystów, których nie odstraszają nawet drogie wizy i często męczące przepisy. Podczas dwumiesięcznej podróży rowerem po Kirgistanie i Tadżykistanie nawet nie odczuliśmy jakiegoś zagrożenia ze strony ludzi. Większość jest przyjazna, miła i pomocna. Drogi czasem bywają mniej bezpieczne, kierowcy często nie przestrzegają zasad ruchu drogowego, a wyprzedzanie na trzeciego opanowali do perfekcji, ale jakimś cudem nie widziałem ani jednego wypadku samochodowego.

Mimo regularnie wybuchających walk w Górskim Badachszanie, Tadżykistan jest dla turystów bezpiecznym miejscem. Jak to mówił jeden milicjant: – Lokalni partyzanci zdają sobie sprawę, że turyści przywożą do naszego kraju pieniądze, więc ich nie dotykają. Oni biją się tylko z nami.

Więcej pisałem o bezpieczeństwie tutaj: O polityce, historii i bezpieczeństwie Tadżykistanu.

Zawsze jednak należy pamiętać o zdrowym rozsądku. Nie należy się pchać tam, gdzie coś się akurat dzieje, zawsze trzeba mieć oczy szeroko otwarte, słuchać co mówią ludzie i wtedy z pewnością wrócicie bezpiecznie do domów. Miłego i szerokiej drogi!

Nie znalazłeś tutaj odpowiedzi na nurtujące Cie pytania? Pisz komentarz – uzupełnię poradnik :)