Kirenia i inne piękne miejsca w okolicy. Lekcja smutnej historii Cypru

Siedzimy w starym porcie w Kireni. Wraz z Gabi i Avi sączymy kawę w jednej z knajpek, wsłuchując się w szum fal i graną na żywo muzykę. Jest już dawno po zmroku, od kilku godzin dogrzewają nas gazowe grzejniki. Jest miło. Gabi i Avi to belgijsko-brytyjska para, która od ponad 10 lat mieszka już na Cyprze. Para o ogromnej wiedzy. Wiedzą niemal wszystko o cypryjskiej przyrodzie, kulturze i przede wszystkim historii Cypru, o której właśnie wraz z moimi gospodarzami chciałem Wam nieco opowiedzieć.

– Czy wiesz, że Cypr w całej swojej, kilkutysięcznej historii był w pełni niepodległy tylko dwa razy?- pyta Avi, będący antropologiem i wykładowcą na uniwersytecie w Nikozji. – Raz, kiedy uzyskał niepodległość w VII-VI w.p.n.e od Asyryjczyków, i w roku 1960, kiedy uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii. Pierwsza niepodległość trwała 100 lat, druga zaś zakończyła się w roku 1974, kiedy to Turcja przeprowadziła inwazję na wyspę, wykorzystując niestabilną sytuację, spowodowaną zamachem stanu zorganizowanym przez grecką juntę czarnych pułkowników. Celem zamachu stanu było natychmiastowe przyłączenie Cypru do Grecji i pod pretekstem obrony swoich obywateli, Turcy przeprowadzili inwazję, zajmując całą północną część Cypru.

Girne, tudzież Kyrenia. Jak zwał, tak zwał. Grunt, że są fajne widoki i jest co oglądać. Ktokolwiek zastanawia się nad Cyprem – zakaz rezygnować z części tureckiej! Dziś jeszcze jadę do Bellapais i na wzgórze st. Hilarion. Nie jeżdżą tam busy, więc trzeba będzie znowu pogodzić się że stopem… #Kyrenia #Cypr #landscape #podróż #Cyprus #Xperia #ican #traveling #Girne

Zdjęcie zamieszczone przez użytkownika Karol Werner (@kolemsietoczy) 2 Gru, 2015 o 2:37 PST

Efekt tej inwazji były między innymi czystki etniczne, mające na celu całkowitą zmianę struktury demograficznej wyspy. Z północy na południe zostało natychmiast przesiedlone 25% wszystkich Greków cypryjskich, a w kolejnych latach liczba to stale się zwiększała. Najlepiej skalę przesiedleń widać na statystykach. Przed inwazją na północny Cypr żyło 80% cypryjskich Greków, w 2006 – kiedy miał miejsce ostatni spis powszechny – żyło tam 50% ludzi z wyłącznie północnocypryjskim paszportem, kolejne 29.3% miało zaś wyłącznie turecki paszport.

Zjednoczenie wyspy możliwe?

Na tę chwilę nic nie wskazuje na to, jakoby miało dojść do jakiegokolwiek, większego porozumienia. Część północna nie utrudnia już co prawda turystom przybywania z południa jak jeszcze kilka lat temu (dostrzeżono, że marnuje się sporo turystycznych pieniędzy), jednak ciągle sytuacja daleka jest od  jakiegoś większego zbliżenia pomiędzy oboma częściami.

W roku 2004 zostało przeprowadzone referendum w sprawie połączenia obu części Cypru, jednak zostało odrzucone przez część Cypr Południowy, która uznała je za wybitnie niesprawiedliwe. Pomysłodawca referendum – Kofi Annan – wnioskował za podziałem władzy pomiędzy Turków i Greków (zmiana rządzącej strony co kilka lat), za zwrotem zaledwie ¹∕₃ ziem dla Greków, a także między innymi za całkowitym rozwiązaniem i usunięciem wojsk greckich z wyspy, przy równoległym zachowaniu wojsk tureckich jeszcze przez kolejne 15 lat. Te ostatnie argumenty najbardziej nie spodobał się Grekom, którzy z obawy o swoje sytuację zarówno ekonomiczną jak i związaną z bezpieczeństwem zagłosowali przeciw połączeniu się (75% osób). Turcy zaś zagłosowali w 60% za połączeniem.

Kyrenia – zwiedzanie. Są tu jakieś ciekawe miejsca?

Oczywiście, że tak! Wczoraj gadaliśy jeszcze kilka dobrych godzin. Zmieniliśmy lokal bo zrobiło się zbyt zimno na siedzenie na zewnątrz, kawę zamieniliśmy na piwo i tak aż do zamknięcia baru.

O poranku wybieramy się na mały spacer po Kirenii, czy też Girne – jak nazywają to miasto Turcy. O godzinie 7 rano całe miasto jeszcze śpi, w okolicach starego portu, gdzie wczoraj słuchaliśmy akustycznego koncertu, dziś ganiają się tylko koty.  Słuchać jedynie stukanie obcasów Aviego i pociąganie nosem jakiegoś starszego jegomościa czytającego poranną gazetę przy jednym ze stolików portowego baru.

Układamy sobie plan na dziś. Jak wiecie długo nie jestem w stanie wysiedzieć w jednym mieście, choć Kyrenii i tak dałem o kilka godzin więcej niż standardowo.

Na zamku w Kyrenii

– Bo to naprawdę ładne miasto jest! – rzucam do Aviego po dwóch godzinach biegania z aparatem. Zdecydowanie drugie najciekawsze miasto Cypru północnego, obok Famagusty. Ogólnie okolica jest niesłychanie piękna. Miasto z południa otoczone jest wielkim masywem górskim, momentami jes mocno strome, wszystkie drogi, zdają się wpadać do morza.

Stary port znajduje się w naturalnej, podkowiastej, jakby specjalnie stworzonej dla niego zatoce, zaś zaraz obok znajduje się imponująca, średniowieczna warownia. Zamek w Kirenii, znajduje się w starej części miasta, a wybudowany został na przełomie XVI – XVII wieku. Ciekawe jest to o tyle, że pierwsze o nim wzmianki miały miejsce aż 10 wieków wcześniej, kiedy to został zdobyty Ryszarda Lwie Serce, jednak wtedy miał on zupełnie inną, niepodobną do współczesnej formę. Nie ta skala, nie ten rozmach. Aktualny wygląd zamku zawdzięczamy przebudowom, które miały miejsce właśnie XVI – XVII wieku za sprawą Wenecjan.

Klasztor Bellapais i zamek św. Hilariona, czyli ciekawe miejsca w okolicy Kirenii

Okazuje się, że w okolicy Kirenii można spędzić jeszcze więcej czasu, niż zakładałem. Nieopodal miasta znajdują się dwa miejsca, które koniecznie trzeba zobaczyć w tej części Cypru.

Najpierw próbuję znaleźć busa do Opactwa Bellapais, skąd rozciąga się podobno niezły widok na morze. Szukam, biegam w okolicach postoju busików, jednak okazuje się, że nic nie jedzie w stronę Belapais. Ani jeden autobus! Opactwo znajduje się w górach, zaledwie 7 kilometrów od Centrum Kirenii, a jedyną możliwością dotarcia tamże jest… taksówka. Jak już mówiłem, transport na Cyprze jest do bani, potwierdza się to na każdym kroku.

Cypr od wielu lat ma wielkie problemy z wodą pitną. Bywały lata (np. 2008), że dwie instalacje odsalające wodę nie wystarczały dla miliona mieszkańców wyspy i rząd zmuszony był importować wodę z Grecji. Bardzo ograniczono wtedy możliwość zużycia wody, jednak co ciekawe, obostrzenia te nie dotkneły w ogóle turystów. Cyprus for many years has had a great problem with drinkable water. Few years ago government was forced to import water from Greece. They strongly limited the usage of water but these restrictions… didn’t affect tourists at all! #ciekawostkaZrana #widokZrana #interestingThings #cyprus #landscape #podróż #travel #cypr

Zdjęcie zamieszczone przez użytkownika Karol Werner (@kolemsietoczy) 12 Gru, 2015 o 4:13 PST

Taki problem, to ponownie nie problem. W jakieś 30 sekund łapię stopa pod sam klasztor. Młody chłopak, Turek, pracujący tutaj na kontrakcie dla firmy naftowej jedzie specjalnie dla mnie kilka kilometrów. Ponownie mam do czynienia z wybitnie starymi budowlami, sięgającymi swoją historią sprowadzonej przez francuską dynastię zakonników Augustynów w XII-XIII wieku.

Następnie wracam już sam do Kyrenii i próbuję znaleźć jakiś transport do położonego na trasie do Nikozji – Zamku Świętego Hilariona. Tym razem dzieli mnie od tej jednej z najciekawszych atrakcji północnego Cypru 10 kilometrów. Łudzę się, że lokalizacja na drodze do stolicy, przy jednej z głównych dróg na całej wyspie, może sprzyjać bardziej publicznemu transportowi niż w przypadku Bellapais. Niestety, także i na St. Hilarion nie jedzie żaden bus. Ponownie muszę ratować się stopem, jednak tym razem nie idzie już tak dobrze. O ile pod wzgórze dojeżdżam bez większych problemów, o tyle pod sam zamek (3,5 kilometra podjazdu), idę piechotą.

Zmęczenie jednak szybko zostaje wynagrodzone…